POKAŻ ZRZUTKĘ UDZIEL WSPARCIA. Prezentacja multimedialna z działu "I. Zmiany na mapie politycznej" (poziom podstawowy) 5. Podstawowe wskaźniki rozwoju krajów. Uwaga: wczytywanie prezentacji może potrwać od kilku do kilkudziesięciu sekund! Jeżeli wczytywanie prezentacji trwać będzie dłużej (nie kończy się) oznacza to, że należy PKB w USD na 1 mieszkańca PKB na głowę (na mieszkańca, per capita) – jeden z najczęściej stosowanych na świecie wskaźników zamożności obywateli danego państwa. Oblicza się go, dzieląc wartość PKB państwa przez liczbę jego mieszkańców. Wadą tego wskaźnika jest czysto materialne podejście do tematu: Jak zmieniała się mapa polityczna świata w XX i XXI wieku? Na tej stronie znajdziesz prezentację multimedialną, która przedstawia główne przyczyny i skutki zmian granic, podziału i zjednoczenia państw oraz powstawania nowych podmiotów na scenie międzynarodowej. Dowiedz się więcej o kolonializmie, dekolonizacji, globalizacji, integracji i konfliktach w Europie i na świecie. świata 3. Zmiany na mapie politycznej świata •wymienia okresy w historii powszechnej, które wpłynęły na obecny układ państw na mapie politycznej świata •wymienia państwa powstałe w Europie po 1989 r. •wymienia czynniki wpływające na współczesny podział polityczny świata •odczytuje na mapach aktualny podział polityczny Kolonializm i dekolonizacja to dwa procesy historyczne, które miały ogromny wpływ na współczesny podział polityczny świata oraz na rozwój gospodarczy i społeczny wielu państw. Podział kolonialny świata. Podział kolonialny świata to podział obu Ameryk, Afryki i części Azji między imperia kolonialne, głównie: Wielką Brytanię Prezentacja multimedialna z działu "I. Zmiany na mapie politycznej" (poziom podstawowy) 3. Integracja i dezintegracja na świecie. Uwaga: wczytywanie prezentacji może potrwać od kilku do kilkudziesięciu sekund! Jeżeli wczytywanie prezentacji trwać będzie dłużej (nie kończy się) oznacza to, że należy wyczyścić historię . Fiszki i quizy: Przedmioty ▸ Geografia Quiz Podział polityczny świata 0 z 16 pytań Quiz Kolonializm i dekolonizacja – wpływ na świat 0 z 13 pytań Quiz Integracja na świecie 0 z 10 pytań Quiz Konflikty zbrojne na świecie 0 z 17 pytań Quiz Wskaźniki rozwoju państw 0 z 13 pytań Quiz Unia Europejska – integracja w Europie 0 z 10 pytań Quiz Dezintegracja w Europie i na świecie 0 z 10 pytań Terms in this set (23)Sets found in the same folder W skrócie Zyskaj dostęp do setek lekcji przygotowanych przez ekspertów! Wszystkie lekcje, fiszki, quizy, filmy i animacje są dostępne po zakupieniu subskrypcji. W tej lekcji: płaszczyzny współpracy państworganizacje międzynarodowe na świecieorganizacje pozarządowe Miesięczny dostęp do wszystkich przedmiotów Dostęp do 9 przedmiotów Płatność co miesiąc Zrezygnuj kiedy chcesz! 19,90Płatne co miesiąc Zrezygnuj w dowolnym momencie Kontynuuj RABAT 15% Roczny dostęp do wszystkich przedmiotów Dostęp do 9 przedmiotów Korzystny rabat Jednorazowa płatność Korzystasz bez ograniczeń przez cały rok! 84,15 7,01 zł / miesiąc Jednorazowa płatność Kontynuuj lub kup dostęp przedmiotowy Dostęp do 1 przedmiotu na rok Nie lubisz kupować kota w worku? Sprawdź, jak wyglądają lekcje na Dla Ucznia Sprawdź się Filmy do tego tematu Materiały dodatkowe blok wschodni grupa państw Europy Środkowo-Wschodniej pozostających pod politycznym i gospodarczym wpływem Związku Radzieckiego. Blok wschodni ukształtował się po II wojnie światowej. Do tej grupy należały (oprócz Związku Radzieckiego): Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD), Polska, Czechosłowacja, Węgry, Jugosławia, Rumunia, Bułgaria. Blok wschodni rozpadł się w latach 90. XX Europy na blok zachodni i blok wschodni przed 1989 r. WHO Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organization); agenda działająca w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), z siedzibą w Genewie (Szwajcaria). WHO zajmuje się ochroną zdrowia na Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (ang. Food and Agriculture Organization of the United Nations); wyspecjalizowana agenda ONZ z siedzibą w Rzymie, zajmująca się usprawanieniem produkcji i dystrybucji żywności na świecie, zachowaniem zasobów naturalnych, poprawą warunków życia na wsi, walką z głodem. UNESCO Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (ang. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization); wyspecjalizowana agenda ONZ z siedzibą w Paryżu, zajmująca się współpracą państw w dziedzinie oświaty, nauki i kultury, powszechnym dostępem do oświaty, ochroną dziedzictwa kulturowego (np. lista światowego dziedzictwa UNESCO), wspieraniem kultur narodowych, zwalczaniem analfabetyzmu i rowojem szkolnictwa w krajach słabo rozwiniętych. UNICEF Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom (ang. United Nations Children’s Fund); fundusz ONZ, ktorego działalność obejmuje pomoc socjalną dzieciom i ich rodzinom, ochronę zdrowia, opiekę nad rodziną i dzieckiem, zwalczanie chorób zakaźnych, popularyzację racjonalnego żywienia, dostarczanie artykułów pierwszej potrzeby na obszary dotknięte klęskami żywiołowymi. Główny sekretariat UNICEF mieści się w Nowym Fundusz Walutowy międzynarodowa instytucja finansowa działająca w ramach ONZ z siedzibą w Waszyngtonie. Główne cele: wspieranie międzynarodowej współpracy walutowej, wspieranie wzrostu handlu na świecie, działania na rzecz stabilności kursów walutowych, udzielanie pomocy finansowej krajom członkowskim. strefa Schengen obszar, na którym nie ma kontroli paszportowych na państwowych granicach, jest swoboda przemieszczania się osób między państwami strefy Schengen należy 26 krajów: 22 z UE (z wyjątkiem Irlandii, Bułgarii, Chorwacji, Cypru i Rumunii), 4 spoza UE (Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Liechtenstein). Obywatele krajów strefy Schengen: mogą przebywać w innym państwie członkowskim w celach turystycznych do 3 miesięcy, mogą mieszkać i pracować w innym kraju członkowskim, mają prawo do takiego samego traktowania jak obywatele tego kraju, mogą prowadzić działalność gospodarczą w innym państwie członkowskim, mogą studiować w innych państwach strefy. Lekarze bez Granic (fr. Médecins Sans Frontières, ang. Doctors Without Borders) międzynarodowa organizacja pozarządowa utworzona w 1971 r. przez grupę francuskich lekarzy. Organizacja zapewnia opiekę medyczną ludziom na obszarach dotkniętych konfliktami zbrojnymi i epidemiami oraz tam, gdzie stale występują jakieś choroby, np. malaria. Za swoją działalność Lekarze bez Granic otrzymali pokojową Nagrodę Nobla w 1999 Komitet Czerwonego Krzyża to niezależna organizacja humanitarna z siedzibą w Genewie, założona w 1863 r. Jej działalność polega na: czuwaniu nad przestrzeganiem zasad przez strony walczące podczas konfliktów zbrojnych, opiece i niesieniu pomocy ofiarom wojen i konfliktów zbrojnych, prowadzeniu rejestracji i poszukiwań ofiar wojny, mediacjach w konfliktach zbrojnych. Amnesty International międzynarodowa organizacja pozarządowa, utworzona 1961 r., z siedzibą w Londynie. Celem organizacji jest niesienie pomocy osobom więzionym za przekonania polityczne i religijne oraz ich rodzinom, zapewnienie im sprawiedliwego procesu sądowego, zniesienie tortur i kary śmierci. W 1977 r. Amnesty International otrzymała pokojową Nagrodę Fundusz na rzecz Przyrody (ang. WWF, World Wide Fund for Nature) międzynarodowa organizacja pozarządowa powstała w 1961 r., z siedzibą w Szwajcarii. Jej celem jest powstrzymanie degradacji środowiska przyrodniczego na Ziemi, stworzenie takich warunków na Ziemi, w których ludzie będą żyli w harmonii z przyrodą, ochrona cennych przyrodniczo rzek, lasów i ginących gatunków zwierząt, przeciwdziałanie zmianom klimatu, walka z nielegalnym handlem ginącymi gatunkami organizmów. NATO Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (ang. North Atlantic Treaty Organization). Organizacja polityczno-militarna, której głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa i stabilizacji krajom członków: 29, w tym Polska (od 1999 r.). OPEC (ang. Organization of the Petroleum Exporting Countries), Organizacja Krajów Eksportujących Ropę w 1960 r. w Bagdadzie (Irak). Siedziba: 14 ujednolicenie polityki dotyczącej wydobycia oraz cen ropy OPEC wpływają na ceny ropy naftowej na krajów OPEC 1) Ile państw jest na świecie (stan na 2019)? a) 123 b) 201 c) 195 d) 183 2) Proces, w wyniku którego dochodziło do rozpadu kolonii, to: a) akolonizacja b) dekolonizacja c) odkolonizacja d) kolonizacja 3) Na ile bloków politycznych została podzielona Europa po II wojnie światowej? a) na dwa: wschodni i zachodni b) na cztery: wschodni, zachodni, północny i południowy c) na dwa: północny i południowy d) nie została podzielona 4) W którym roku w Polsce odbyły się pierwsze częściowo demokratyczne wybory? a) 1980 b) 1991 c) 1989 d) 1985 5) Ile jest płaszczyzn gospodarki? a) dwie: polityczna i gospodarcza b) cztery: społeczna, polityczna, gospodarcza, wojskowa c) dwie: społeczna i militarna d) trzy: polityczna, militarna i gospodarcza 6) Jakie są trzy główne przyczyny konfliktów? a) ekonomiczne, polityczne, społeczne b) polityczne, militarne, gospodarcze c) społeczne, ekonomiczne, militarne d) gospodarcze, ekonomiczne, przyrodnicze 7) Forma walki zbrojnej, która poprzez przemoc i zastraszanie ma prowadzić do osiągania określonych celów politycznych, społecznych i religijnych, to: a) mobbing b) prawo karne c) terrroryzm d) konflikty zbrojne 8) Jaki wpływ mają media na społeczny odbiór konfliktów zbrojnych czy aktów terroru? a) mały b) średni c) duży 9) Czym jest HDI? a) wskaźnik rozwoju społecznego b) hojne demokratyczne imperium c) wielokryterialny wskaźnik ubóstwa d) human development index 10) Ile procent (mniej więcej) zajmują usługi w polskim tworzeniu PKB? a) 40% b) 60% c) 70% d) 55% 11) Jaka jest podstawowa jednostka podziału politycznego świata? a) kontynent b) państwo c) region d) Unia Europejska 12) Jakie dwa państwa miały najwięcej kolonii w Afryce? a) Francja i Wielka Brytania b) Wielka Brytania i Portugalia c) Niemcy i Francja d) Włochy i Portugalia Ranking Ta tablica wyników jest obecnie prywatna. Kliknij przycisk Udostępnij, aby ją upublicznić. Ta tablica wyników została wyłączona przez właściciela zasobu. Ta tablica wyników została wyłączona, ponieważ Twoje opcje różnią się od opcji właściciela zasobu. Wymagane logowanie Opcje Zmień szablon Materiały interaktywne Więcej formatów pojawi się w czasie gry w ćwiczenie. Geografia Liceum Temat: Zmiany na mapie politycznej świata. LOGO YOUR SITE HERE Opracowanie: Wioletta Gołaś SPIS TREŚCI 1. Mapa polityczna. 2. Podział polityczny świata. 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej świata. YOUR SITE HERE 1. Mapa polityczna. Podobnie jak na świecie także i w Europie większość granic państwowych ukształtowała się w XX wieku. Najpoważniejsze zmiany zachodziły po zakończeniu I i II wojny światowej – m. in. w 1918 roku Polska odzyskała niepodległość, a w 1945 roku granice naszego kraju zostały znacznie przesunięte na zachód. YOUR SITE HERE YOUR SITE HERE 1. Mapa polityczna. Podstawową jednostką na mapie politycznej świata jest państwo. Według norm prawa międzynarodowego składają się na nie trzy elementy: Øterytorium wyznaczone granicami (ukształtowanymi najczęściej w wyniki długotrwałych procesów historycznych), Øludność zamieszkująca to terytorium, Øsuwerenna władza (czyli samodzielna i niezależna), która utrzymuje relacje międzynarodowe. YOUR SITE HERE 1. Mapa polityczna. Enklawa to terytorium jednego kraju otoczone przez obszar innego państwa, np. : Ø San Marino i Watykan otoczone przez obszar Włoch, Ø Lesotho przez terytorium RPA; izolowane miasta, które znajdują się w otoczeniu innego państwa np. Ø hiszpańska miejscowość Llívia, która ze wszystkich stron graniczy z Francją; YOUR SITE HERE 1. Mapa polityczna. Eksklawa to: część państwa oddzielona od głównego terytorium powierzchnią innego kraju np. : Ø obwód kaliningradzki oddzielony od Rosji przez Litwę, Białoruś i Łotwę, Ø Alaska odseparowana od Stanów Zjednoczonych obszarem Kanady. YOUR SITE HERE 1. Mapa polityczna. Terytoria zależne, to zazwyczaj obszary autonomiczne, pozostające w strefie wpływów kraju, którego niegdyś były kolonią. Są one najczęściej wyspami, a ich mieszkańcy z reguły nie wykazują dążeń niepodległościowych głównie: Ø ze względu na swoje pochodzenie, Ø większość stanowią migranci z kraju macierzystego, Ø z obawy przed utratą wsparcia finansowego ze strony państwa zarządzającego. YOUR SITE HERE 1. Mapa polityczna. Terytoria zależne mają m. in. : Ø Wielka Brytania np. Bermudy, Anguilla, Falklandy, Gibraltar, Kajmany, Jersey i Montserrat, Ø Holandia - Aruba, Bonaire, Curacao, Saint Maarten, Ø Dania - Grenlandia i Wyspy Owcze, Ø Norwegia -Svalbard, Ø Stany Zjednoczone - Portoryko, Mariany Północne, Samoa Amerykańskie, Guam i Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczon. , Ø Australia - Norfolk, Wyspa Bożego Narodzenia, Ø Nowa Zelandia -Wyspy Cooka, Niue, Tokelau, Ø Francja - Gujana Francuska, Gwadelupa, Majotta, Martynika, Nowa Kaledonia, Reunion, Polinezja Francuska i Saint-Martin. YOUR SITE HERE 1. Mapa polityczna. YOUR SITE HERE 2. Podział polityczny świata. W minionym stuleciu liczba krajów wzrosła z 55 do niemal 200: Obecnie jest 194 państw uznawanych, 193 państwa są Członkami ONZ + Watykan nie jest członkiem ONZ; YOUR SITE HERE 2. Podział polityczny świata. Około 10 państw jest nie uznawanych, które nie uzyskały uznania na arenie międzynarodowej, Przykłady takich państw to: ØAbchazja, ØCypr Północny, ØGórski Karabach, ØKosowo, ØNaddniestrzańska Republika Mołdawska, ØOsetia Południowa, ØPalestyna, ØSahara Zachodnia, ØSomaliland, ØTajwan. YOUR SITE HERE 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej: Ø zakończenie wojen światowych, Ø dekolonizacja świata, Ø przemiany polityczne po 1989 r. YOUR SITE HERE 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Większość granic państw europejskich ustalono po II wojnie światowej. Wtedy też nastąpił polityczny podział Europy na dwa bloki: Ø blok wschodni, pozostający pod wpływem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR), zaliczono do niego kraje wyzwolone przez Armię Czerwoną; Ø blok zachodni tworzyły państwa oswobodzone przez aliantów. YOUR SITE HERE Europa po II wojnie światowej „Żelazna kurtyna” dzieliła Europę od 1945 do 1989 roku YOUR SITE HERE 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Pierwsze ważne zmiany na mapie politycznej świata rozpoczęły się w okresie wielkich odkryć geograficznych XV i XVI w. Wraz z dotarciem Europejczyków do Ameryki oraz obszarów Afryki i Azji rozpoczął się proces kolonizacji. Wiązał się on z zakładaniem osad na nowo odkrytych, podporządkowywaniem miejscowej ludności oraz eksploatowaniem zasobów naturalnych. Kosztem odkrytych terenów, powstawały wielkie imperia kolonialne, takie jak: Ø Hiszpania, Portugalia, Holandia, Anglia, Francja czy Rosja. YOUR SITE HERE 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Zmiany na mapie politycznej przyniosła dekolonizacja. Głównymi przesłankami dekolonizacji były: Ø rosnące koszty polityczne i ekonomiczne utrzymania i kontroli kolonii, Ø zmniejszające się przyzwolenie dla utrzymywania represyjnego systemu w państwach kolonizujących, Ø dążenia narodów Afryki do samostanowienia, Ø udział żołnierzy pochodzących z Afryki w II Wojnie Światowej. YOUR SITE HERE 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. YOUR SITE HERE 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Dekolonizacja Azji zakończyła się wraz z oddaniem Chinom dwóch terytoriów zależnych: Ø Hongkongu w 1997 r. i Makau w 1999 r. Ważne było ogłoszenie niepodległości Timoru Wschodniego w 2002 r. , który należał do Indonezji. Status kolonii mają jedynie niewielkie wyspy Czagos należące do Wielkiej Brytanii. YOUR SITE HERE 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Spornym obszarem jest Tajwan, ogłosił on niepodległość uznaną przez wiele krajów, w tym USA, ale Chiny nadal traktują go jako swoją prowincję. Spór o Wyspy Kurylskie toczy się między Japonią i Rosją. Wyspy te zostały zagarnięte przez ZSRR w czasie II wojny światowej, jednak Japonia nigdy nie uznała tego faktu. YOUR SITE HERE 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Upadek komunizmu oraz proces demokratyzacji trwający na przełomie lat 80. i 90. XX w. spowodowały, że układ ten stał się nieaktualny. W 1989 r. w wyniku zachodzących przemian ustrojowych, w Polsce odbyły się częściowo demokratyczne wybory, pierwsze wśród państw bloku wschodniego. YOUR SITE HERE 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Zmiany polityczne Europy po 1989 r. 1990 r. po upadku muru berlińskiego (1989 r. ) zjednoczyły się Niemcy, RFN przyłączyła NRD; 1991 r. rozpada się Związek Radziecki, z którego wyłaniają się: Estonia, Łotwa, Litwa, Białoruś, Ukraina, Mołdawia oraz państwa azjatyckie; 1991 r. po wojnie serbsko-chorwackiej następuje proces rozpadu od Jugosławii odłączają się Słowenia i Chorwacja; ü 1992 r. w wyniku działań wojennych i interwencji USA następuje odłączenie od Jugosławii Bośni i Hercegowiny oraz Macedonii; ü 17 lutego 2008 – Kosowo jednostronnie ogłosiło swoją niepodległość, nazywając się Republiką Kosowa. YOUR SITE HERE YOUR SITE HERE W wyniku rozpadu Jugosławii powstało 7 niepodległych państw: Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Macedonia, Czarnogóra, Serbia oraz Kosowo YOUR SITE HERE 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. 1 stycznia 1993 r. podział Czechosłowacji na Czechy Słowację. YOUR SITE HERE 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Aspiracje niepodległościowe zgłaszają narody zamieszkujące następujące obszary w Europie: Ø Irlandia Północna – dążenie do oderwania się od Wielkiej Brytanii i połączenia z Irlandią; Ø Kraj Basków w Baskonii (Hiszpania) – Baskowie mieszkający w Hiszpanii i Francji starają się odłączyć od Hiszpanii Baskonię i utworzyć własne państwo; Ø podobne aspiracje wyrażają Katalończycy; YOUR SITE HERE 3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Ø Naddniestrze - od 1990 r. niepodległy Autonomiczny Region Mołdawii, nieuznawany przez żadne z państw; Ø północne Włochy – czynione są próby odłączenia najbogatszej, północnej części Włoch, Niziny Padańskiej i utworzenia odrębnego państwa Padanii; Ø Szkocja – po decyzji wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE z marca 2017 r. po raz kolejny przegłosowała ogłoszenie referendum w sprawie odłączania od niej. YOUR SITE HERE YOUR SITE HERE Dziękuję za uwagę! LOGO YOUR SITE HERE

zmiany na mapie politycznej świata geografia